Từ khi Nhà truyền thống của Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh được UBND Thành phố Hải Phòng ký Quyết định cấp giấy phép hoạt động bảo tàng ngoài công lập, nay tôi mới có dịp về thăm.

Tại đây, tôi đã được Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới Trần Hồng Quảng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp của TB và NKT Việt Nam, Tổng Giám đốc Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh, người đại diện pháp luật Bảo tàng Quang Minh đưa đi thăm và nhiệt tình giới thiệu về những bức tranh, hiện vật trưng bày trong bảo tàng. 

Khi đi tới bức ảnh lớn chụp cùng tổng thống CH. Pháp Jacques Chirac, tôi dừng lại hỏi anh Quảng về xuất xứ của bức ảnh này. Hình như câu hỏi đó đã chạm vào một ký ức đẹp thời trai trẻ nên anh đã say sưa kể lại.

Chụp ảnh lưu niệm cùng Tổng thống CH. Pháp Jacques Chira

Thương binh 1/4 Trần Hồng Quảng nói: Bước đầu, tôi nghiên cứu, học tập kỹ thuật nuôi trồng thủy sản trên đầm trũng của quê hương. Sau đề tài nghiên cứu khoa học: “Quy trình sản xuất thức ăn nuôi tôm bằng công nghệ sinh học” thành công và nhận giải thưởng sáng tạo của Hiệp hội khoa học Việt Nam, tôi đã cùng với một số anh em trong Xí nghiệp đi tới quyết định phát triển sản xuất nuôi trồng thủy sản tại Hoành Bồ Quảng Ninh. Đây là vùng sình lầy ven biển nên có diện tích ao đầm khá rộng, nhưng địa hình phức tạp, khó quản lý. Trước kia người dân ở vùng này nuôi tôm theo phương pháp quảng canh nên năng suất không cao. Mặt khác nguồn thức ăn cho tôm hoàn toàn phụ thuộc vào tự nhiên nên nhiều khi có mùa tôm chết hàng loạt do thiếu nguồn thức ăn, hoặc do môi trường ô nhiễm. 

Với phương pháp nuôi tôm quảng canh cải tiến, ngoài thức ăn của môi trường tự nhiên còn được cung cấp thêm thức ăn vi sinh tăng trưởng, sản xuất theo phương pháp enzym nên men theo phương thức sinh học. Tôm nuôi theo phương pháp này có mật độ thả cao hơn, tăng trưởng tốt, ít nhiễm bệnh, mà môi trường nước lại không bị ô nhiễm. 60 ha đầm nuôi tôm theo phương pháp quảng canh cải tiến và thức ăn vi sinh do xí nghiệp sản xuất đã cho những vụ tôm bội thu. Sản phẩm thức ăn nuôi tôm Hải Âu do XN tập thể thương binh Quang Minh sản xuất được người nuôi tôm ở Hải Phòng, Thái Bình, Quảng Ninh và nhiều nơi khác ưa chuộng, bởi rất phù hợp với điều kiện nuôi tôm ở các địa phương trong nước và còn được xuất khẩu sang các nước trong khu vực.

AHLĐ Trần Hồng Quảng đưa đoàn đi thăm quan Bảo tàng Quang Minh

Do đạt được những thành tích trên, nên thành phố Hải Phòng và Liên minh HTX Việt Nam đã bình chọn tôi (đại biểu duy nhất của Việt Nam) tham dự diễn đàn nông dân trẻ thế giới năm 2003 do tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hiệp quốc tổ chức tại Paris, Pháp. Tham luận về vấn đề nuôi tôm của tôi đã được các đại biểu đến từ 120 nước trên thế giới ghi nhận, đánh giá cao và tôi đã vinh dự được Tổng thống CH. Pháp gặp gỡ, động viên, chụp ảnh lưu niệm.

Nói tới đây, tôi lại thấy trên khuôn mặt và ánh mắt của anh Quảng lại hiện lên nét buồn và đăm chiêu. Tôi hỏi, nhớ về một ký ức đẹp thế, sao anh lại buồn. Nghĩ một lúc, Tổng giám đốc Trần Hồng Quảng tâm sự tiếp.

Từ năm 2001, hơn 200 thương binh là người lao động của xí nghiệp đã tham gia góp vốn hàng chục tỷ đồng cải tạo, nâng cấp đầm để nuôi tôm theo công nghệ thâm canh cải tiến và trực tiếp lao động nuôi trồng thủy sản tại khu đầm, với diện tích 31,9 ha ở Đại Yên, huyện Hoành Bồ trước đây và hiện nay là phường Đại Yên, Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh để có thu nhập nuôi sống bản thân và gia đình. Trong khi việc nuôi tôm và kinh doanh tôm bắt đầu có lãi ổn định vài trăm triệu đồng/năm, thì từ năm 2000, UBND tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành thu hồi đất của Xí nghiệp để xây dựng Dự án Trung tâm thể thao Vùng Đông. Vì sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh nói chung, của thành phố Hạ Long nói riêng, tôi đã động viên anh em hy sinh lợi ích riêng, tạo thuận lợi bàn giao mặt bằng cho địa phương để chủ đầu tư có điều kiện hoàn thành kế hoạch sớm đưa dự án vào hoạt động.

Trung tâm thể thao vùng Đông Bắc - Dự án được xây dựng theo phương thức đổi đất lấy hạ tầng

Điều làm tôi buồn là ở chỗ, trong khi việc thu hồi các khu đất bên cạnh được bồi thường với giá rất cao và kịp thời, thì 31,9ha đất của anh em thương binh của xí nghiệp lại không được UBND tỉnh bồi thường. Mặc dù anh em đã kêu cứu nhiều nơi, nhiều cơ quan của UBND tỉnh nhưng tất cả vẫn rơi vào im lặng.

Ngay như, việc xây dựng Trung tâm thể thao vùng Đông Bắc đã hoàn thành; UBND tỉnh Quảng Ninh đã đổi đất cho doanh nghiệp kinh doanh, đã xây dựng xong công trình và kinh doanh có lãi. Song, từ khi thu hồi 31,9ha đất nuôi trồng thủy sản, đời sống của hàng trăm thương binh lâm vào hoàn cảnh khó khăn, nhưng UBND tỉnh Quảng Ninh vẫn thờ ơ trước cuộc sống của họ.

Mặc dù đã gần 10 năm xí nghiệp chúng tôi đã gửi văn bản đến nhiều cơ quan, Bộ Tài nguyên Môi trường (TNMT) cũng đã có văn bản, Thanh tra Bộ TNMT cũng đã có ý kiến: “Việc xác định giá đất bồi thường do UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định giá đất cụ thể tại thời điểm bồi thường theo quy định tại Khoản 3 và điểm đ Khoản 4 điều 114 Luật đất đai năm 2013”. Thế mà, UBND tỉnh Quảng Ninh lại giao lại cho UBND TP Hạ Long giải quyết và UBND TP Hạ Long lại giao cho một nhóm chuyên viên tiếp chúng tôi và giải quyết giá đất bồi thường, hỗ trợ không đúng pháp luật.

Giọng kiên quyết, AHLĐ Trần Hồng Quảng nói: Chúng tôi là những người lính Cụ Hồ, luôn luôn và mãi mãi học và làm theo những lời Bác dạy. Bác đã nói: “Không sợ thiếu chỉ sợ không công bằng, không sợ nghèo chỉ sợ lòng dân không yên”.

Do thương tật nên trong số các thương binh này nhiều người đã vĩnh viễn ra đi mà vẫn chưa nhận được tiền đền bù ở Quảng Ninh…

Do vậy, tại buổi đối thoại ngày 20/12/2018 do Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh Đặng Huy Hậu chủ trì tôi tiếp tục kiến nghị thêm 2 nội dung. Cụ thể: Giao cho Xí nghiệp khu đất khác tương đương 31,9ha đã thu hồi để Xí nghiệp tiếp tục hoạt động. Nếu không có khu đất tương đương, đề nghị tỉnh giao cho Xí nghiệp khu đất phía trước Trung tâm Thể thao vùng Đông Bắc để xây ki ốt giao cho các thành viên sử dụng để kinh doanh. Tỉnh khẩn trương giải quyết bồi thường và thực hiện chính sách theo đúng quy định của pháp luật.